Wiskoza – jak odróżnić naturalną od sztucznej?

Wiskoza jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych surowców tekstylnych, gdyż łączy w sobie cechy materiałów naturalnych i sztucznych. Odpowiadając na pytanie: wiskoza to włókno sztuczne o naturalnym pochodzeniu, ponieważ powstaje z celulozy roślinnej, jednak produkowana jest poprzez zaawansowane procesy chemiczne[1][2][4]. W tym artykule wyjaśniam, jak odróżnić wiskozę naturalną od sztucznej, analizując jej pochodzenie, sposób produkcji, właściwości oraz aspekty ekologiczne.

Czym jest wiskoza i jakie ma pochodzenie?

Wiskoza to włókno sztuczne wytwarzane z surowca naturalnego – celulozy pozyskiwanej z drewna różnych gatunków drzew, takich jak sosna, świerk, buk, brzoza czy eukaliptus oraz bambus[4]. Kluczowy jest fakt, że mimo naturalnego pochodzenia surowca, sam proces przekształcenia wymaga intensywnej chemicznej ingerencji. Dlatego w branży tekstylnej wiskoza klasyfikowana jest jako włókno chemiczne – sztuczne, nie syntetyczne. To rozróżnienie jest podstawą do zrozumienia jej unikalnego statusu na rynku tekstylnym[1][2][3].

Proces produkcji i klasyfikacja wiskozy

Sam proces pozyskiwania włókien wiskozowych polega na kilku kluczowych etapach. Najpierw celulozę z drzew poddaje się działaniu silnych reagentów, jak ług sodowy i dwusiarczek węgla. Powstała masa celulozowa zostaje rozpuszczona i przetworzona w płyn przędzalniczy, który następnie przeciska się przez specjalne dysze do kąpieli w kwasie siarkowym. W ten sposób formowane są ciągłe włókna o pożądanych właściwościach tekstylnych[4].

Ta metoda przekształca naturalny surowiec w włókno o strukturze i właściwościach zbliżonych do tkanin naturalnych, lecz ostatecznie powstały materiał należy do tzw. włókien regenerowanych celulozowych. W przeciwieństwie do włókien syntetycznych takich jak poliester, których surowcem wyjściowym jest pochodna ropy naftowej, wiskoza pochodzi z natury, ale dzięki procesowi produkcji uzyskuje status włókna sztucznego[2][3].

Jak odróżnić wiskozę od naturalnych i syntetycznych tkanin?

Najważniejszą cechą pozwalającą na rozróżnienie wiskozy od innych materiałów jest jej pochodzenie – to włókno sztuczne, lecz o naturalnym źródle. Od tkanin naturalnych (np. bawełny) wiskoza różni się nie tylko skomplikowanym procesem chemicznym, ale także właściwościami użytkowymi: jest miękka, przewiewna i chłonna, lecz znacznie mniej trwała i bardziej podatna na kurczenie oraz uszkodzenia podczas kontaktu z wodą lub wysoką temperaturą[1][2].

Włókna syntetyczne, takie jak poliester czy nylon, odznaczają się wyższą odpornością na naprężenia i wilgoć oraz większą trwałością w użytkowaniu, jednak ich pochodzenie nie ma nic wspólnego z surowcami naturalnymi. W przypadku wiskozy przewiewność, połysk i komfort noszenia są podobne jak u tkanin pochodzenia naturalnego, natomiast podatność na uszkodzenia jest jej wyraźnym wyróżnikiem[2].

Ekologiczna wiskoza – co ją wyróżnia?

W ostatnich latach coraz więcej mówi się o wiskozie produkowanej w sposób przyjazny środowisku. Certyfikaty takie jak EcoVero czy Lenzing Viscose potwierdzają, że w produkcji zastosowano nowoczesne, mniej szkodliwe technologie, zmniejszono poziom zanieczyszczeń oraz ograniczono zużycie wody i energii[2]. Najlepsze praktyki obejmują wykorzystanie drewna z odpowiedzialnych źródeł oraz zamkniętych cykli przetwarzania chemikaliów.

Tradycyjna produkcja standardowej wiskozy bywa szkodliwa, emitując zanieczyszczenia do wody i powietrza. Wersje certyfikowane są coraz chętniej wybierane przez konsumentów poszukujących tekstyliów przyjaznych środowisku, a ten segment wciąż dynamicznie rośnie[2].

Właściwości fizyczne i użytkowe wiskozy

Wiskoza cechuje się dużą miękkością i charakterystycznym jedwabistym połyskiem, co sprawia, że bywa mylona z materiałami szlachetniejszymi. Ma wysoką przewiewność oraz bardzo dobrą chłonność, a jej dotyk zbliżony jest do lnu czy bawełny. Niestety, materiał ten ma także ograniczenia – jest mniej odporny na wilgoć i wysoką temperaturę oraz podatny na powstawanie zagnieceń i utratę kształtu podczas prania. Prawidłowa pielęgnacja wymaga ostrożnego prania oraz suszenia w niskich temperaturach[1][2][4].

Podsumowanie – jak rozpoznać autentyczność wiskozy?

Chociaż wiskoza jest nazywana „sztucznym jedwabiem”, jej klasyfikacja pod względem pochodzenia i sposobu wytwarzania jest jednoznaczna: to włókno sztuczne z surowca naturalnego. Odróżniając ją od tkanin naturalnych oraz syntetycznych, należy zwracać uwagę zarówno na źródło surowca, jak i na właściwości mechaniczne materiału. Wybierając produkty z wiskozy certyfikowanej ekologicznie, można dodatkowo ograniczyć negatywny wpływ na środowisko i wesprzeć rozwój bardziej zrównoważonych technologii tekstylnych[2][4].

Źródła:

• [1] https://vitovergelis.pl/wiskoza-co-warto-o-niej-wiedziec/
• [2] https://2lime.pl/aktualnosci/post/wiskoza-co-to-za-material-sztuczny-czy-naturalny
• [3] https://zanotto.co/blogs/news/is-viscose-natural-or-synthetic-the-truth-about-one-of-fashion-s-most-misunderstood-fabrics/
• [4] https://www.wymiarnatury.pl/wiskoza-tkanina-naturalna-czy-sztuczna/