Kto musi płacić opłatę środowiskową i dlaczego?

Opłata środowiskowa to jedno z kluczowych narzędzi finansowych, które państwo stosuje, aby zapewnić ochronę i zrównoważone korzystanie z zasobów naturalnych. W praktyce, jest to zobowiązanie, które nakłada na określone podmioty obowiązek wnoszenia opłat za korzystanie ze środowiska. Kto dokładnie musi płacić opłatę środowiskową i z jakiego powodu? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule, który przedstawia kompleksowe wyjaśnienie tego zagadnienia zgodnie z aktualnymi przepisami prawa.

Podmioty obowiązane do płacenia opłat środowiskowych

Opłaty środowiskowe są generowane przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą, rolniczą, a także osoby wykonujące działalność medyczną. W praktyce, to głównie przedsiębiorcy, którzy korzystają z zasobów naturalnych lub emitują substancje do otaczającego środowiska, muszą pamiętać o terminowym uiszczaniu tych należności. Poza działalnością gospodarczą, osoby prowadzące praktykę medyczną, takie jak szpitale czy kliniki, również mogą być zobowiązane do płacenia opłat za korzystanie ze środowiska, głównie w zakresie emisji odpadów lub substancji chemicznych do powietrza i ziemi[3].

Należy zaznaczyć, że obowiązek ten jest ustalony ustawowo, a obowiązek wnoszenia opłat za korzystanie ze środowiska wynika z Ustawy z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska oraz innych ustaw związanych z ochroną środowiska[3].

Rodzaje opłat środowiskowych i ich zakres

Opłaty za korzystanie ze środowiska obejmują różne formy działalności oraz korzystania z zasobów naturalnych. Do głównych rodzajów opłat zaliczamy:

• Opłatę za pobór wód – dotyczy wnioskodawców korzystających z wód powierzchniowych i podziemnych, a jej wysokość zależy od ilości pobranej wody[3].
• Opłatę za emisję gazów lub pyłów do atmosfery – obejmuje przedsiębiorców emitujących zanieczyszczenia do powietrza, którzy muszą uiszczać opłaty uzależnione od ilości i rodzaju emitowanych substancji[3].
• Opłatę za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi – obowiązuje, gdy przedsiębiorstwa odprowadzają ścieki do środowiska, a jej wysokość zależy od ilości i rodzaju zanieczyszczeń[3].
• Opłatę za składowanie odpadów – dotyczy działalności gospodarczej związanej z odpadami, za ich składowanie na składowiskach odpadów[3].

Wszystkie te opłaty mają na celu nie tylko zapewnienie źródła finansowania działań na rzecz ochrony środowiska, lecz także zachęcanie przedsiębiorców do ograniczania negatywnego wpływu ich działalności na otoczenie.

Dlaczego płacimy opłatę środowiskową? Cele i funkcje

Podstawowym celem opłat środowiskowych jest finansowe wsparcie działań na rzecz ochrony środowiska. Dzięki nim możliwe jest finansowanie inwestycji w technologie przyjazne środowisku oraz pokrycie kosztów rekompensacji negatywnych skutków działalności gospodarczej[4].

Poza tym, opłaty te pełnią funkcję regulacyjną i prewencyjną. Wysokość opłat jest tak ustalana, aby zachęcać przedsiębiorców do ograniczania emisji zanieczyszczeń oraz zwiększania efektywności wykorzystywania zasobów. W ten sposób, powiązanie kosztów z faktycznym korzystaniem ze środowiska skłania podmioty do bardziej świadomego i odpowiedzialnego działania[4][5].

Warto zauważyć, że opłaty środowiskowe są elementem polityki ekologicznej państwa, służącym do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju oraz ograniczenia negatywnego wpływu działalności człowieka na planetę.

Mechanizmy ustalania wysokości opłat

Wysokość opłat jest ustalana na podstawie stawek określonych przez Ministra Środowiska, które są publikowane w Monitorze Polskim[4]. Stawek tych używa się jako bazowych do wyliczenia należności za konkretne korzystanie ze środowiska.

Proces wyznaczania stawek opiera się na analizach opłacalności działalności oraz na dążeniu do uzyskania równowagi między potrzebami finansowymi państwa a motywowaniem przedsiębiorców do działań proekologicznych. Co istotne, stawki mogą się różnić w zależności od rodzaju i skali emisji lub zużycia zasobów naturalnych[4].

Przykładowo, w 2022 roku opłata za emisję pyłów lub gazów wynosiła nawet 426,02 zł za kilogram wyemitowanych substancji, co wyraźnie pokazuje, jak istotny jest wpływ działalności na wysokość opłat[4].

Podsumowanie: kto, kiedy i dlaczego musi płacić?

Podsumowując, płacić opłatę środowiskową muszą przedsiębiorcy, którzy korzystają z zasobów naturalnych lub emitują substancje do środowiska. Obowiązek ten dotyczy m.in. firm działających w zakresie emisji zanieczyszczeń, korzystania z wód czy składowania odpadów[3].

Wysokość opłat jest zależna od skali działania i charakteru emisji, a celem ich pobierania jest finansowanie działań ekologicznych, regulacja korzystania z zasobów i wymuszanie odpowiedzialnych zachowań wobec środowiska[4].

Dlatego ważne jest, aby przedsiębiorcy i podmioty gospodarcze przestrzegali terminów płatności, by uniknąć kar i wobec tego wspierać zrównoważony rozwój naszej planety.

Źródła:

• [1] https://www.gov.pl/web/klimat/oplaty-za-korzystanie-ze-srodowiska
• [2] https://www.infakt.pl/oplata-srodowiskowa-co-obejmuje-i-jakie-sa-terminy-zaplaty/
• [3] https://pl.wikipedia.org/wiki/Op%C5%82aty_za_korzystanie_ze_%C5%9Brodowiska
• [4] https://przemyslisrodowisko.pl/co-musisz-wiedziec-o-oplatach-srodowiskowych
• [5] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-czy-wiesz-kiedy-musisz-uiszczac-oplate-srodowiskowa