Kiedy ruszy program Czyste Powietrze – co warto wiedzieć?

Program Czyste Powietrze w nowej odsłonie wystartuje 31 marca 2025 roku. Planowane zmiany obejmują nowe zasady oraz znacząco wyższe dotacje, sięgające nawet 100% dofinansowania dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej [1][4]. Zanim program oficjalnie wystartuje, warto poznać jego założenia, warunki i możliwości, jakie oferuje.

Nowa odsłona programu Czyste Powietrze – najważniejsze zmiany

Program Czyste Powietrze przechodzi gruntowną reformę, która ma na celu usprawnienie całego procesu i zwiększenie jego dostępności. Główne zmiany, które wejdą w życie od 31 marca 2025 roku, obejmują znaczące zwiększenie kwot dofinansowania oraz wprowadzenie nowego systemu operatorów [1].

Budżet programu został zasilony dodatkowymi 10 miliardami złotych pochodzącymi z bezzwrotnych dotacji Funduszu Modernizacyjnego, co pozwoli na realizację większej liczby inwestycji [1][4]. To odpowiedź na ogromne zainteresowanie programem – tylko w ubiegłym roku złożono ponad 270 tysięcy wniosków, co stanowi około 25% wszystkich aplikacji od momentu uruchomienia programu w 2018 roku [1].

Jedną z kluczowych zmian będzie wprowadzenie systemu operatorów, którymi zostaną gminy oraz organizacje pozarządowe. Ich zadaniem będzie wspieranie beneficjentów zarówno w procesie aplikacji, jak i podczas realizacji inwestycji [1][4]. Takie rozwiązanie ma na celu nie tylko ułatwienie całego procesu, ale również przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom ze strony niektórych wykonawców.

Główne cele i zakres wsparcia programu

Głównym celem programu Czyste Powietrze jest ochrona środowiska naturalnego poprzez skuteczne ograniczenie emisji szkodliwych zanieczyszczeń pochodzących z niskiej emisji. Szczególny nacisk położono na redukcję zanieczyszczeń związanych ze spalaniem niskiej jakości paliw w przestarzałych piecach domowych [2][3].

Program obejmuje swoim zakresem trzy kluczowe obszary wsparcia:
1. Wymianę starych, nieefektywnych źródeł ciepła na nowoczesne i ekologiczne rozwiązania
2. Kompleksową termomodernizację budynków jednorodzinnych
3. Instalację urządzeń wykorzystujących odnawialne źródła energii (OZE) [2][3]

Wszystkie te działania mają przyczynić się do poprawy jakości powietrza w Polsce, a jednocześnie zwiększyć efektywność energetyczną budynków mieszkalnych, co przekłada się na wymierne korzyści finansowe dla ich właścicieli w postaci niższych rachunków za ogrzewanie.

Kto może skorzystać z programu Czyste Powietrze?

Beneficjentami programu mogą zostać osoby fizyczne spełniające następujące warunki:
– Są właścicielami lub współwłaścicielami domów jednorodzinnych
– Posiadają wydzielone lokale mieszkalne z wyodrębnioną księgą wieczystą
– Ich roczny dochód nie przekracza 135 tysięcy złotych [2][4]

Warto podkreślić, że wysokość wsparcia jest uzależniona od sytuacji finansowej wnioskodawcy oraz od standardu energetycznego budynku. W nowej odsłonie programu wprowadzono trzy poziomy dofinansowania:
– Podstawowy – obejmujący 40% kosztów kwalifikowanych inwestycji
– Podwyższony – dla osób o niższych dochodach
– Najwyższy – umożliwiający uzyskanie nawet 100% dofinansowania dla osób w najtrudniejszej sytuacji materialnej [1][4]

Taka gradacja ma na celu zapewnienie dostępności programu dla wszystkich zainteresowanych, ze szczególnym uwzględnieniem osób, które bez odpowiedniego wsparcia finansowego nie byłyby w stanie przeprowadzić kosztownych inwestycji termomodernizacyjnych.

Proces aplikacji i realizacji inwestycji

Ubieganie się o dofinansowanie w ramach programu Czyste Powietrze to proces składający się z kilku istotnych etapów. Od marca 2025 roku procedura ta będzie obejmować:

1. Audyt energetyczny – przeprowadzany przed rozpoczęciem inwestycji, mający na celu określenie optymalnego zakresu prac
2. Złożenie wniosku o dofinansowanie za pośrednictwem operatora (gminy lub organizacji pozarządowej)
3. Realizację inwestycji zgodnie z zatwierdzonym projektem
4. Uzyskanie świadectwa charakterystyki energetycznej po zakończeniu prac
5. Rozliczenie dotacji [1][2]

Kluczową zmianą w nowej odsłonie programu będzie aktywne wsparcie operatorów na każdym etapie procesu. Mają oni pomagać beneficjentom w przygotowaniu dokumentacji, wyborze odpowiednich rozwiązań technicznych oraz nadzorowaniu prawidłowości wykonania prac. To rozwiązanie ma zapobiec sytuacjom, w których beneficjenci padali ofiarą nieuczciwych praktyk ze strony wykonawców [1][4].

Wysokość dofinansowania i limity dotacji

W nowej odsłonie programu Czyste Powietrze znacząco zwiększono wysokość możliwego do uzyskania wsparcia. Maksymalna kwota dofinansowania będzie zależeć od poziomu, do którego kwalifikuje się wnioskodawca:

– Dla poziomu podstawowego (40% kosztów kwalifikowanych) przewidziano dotacje sięgające kilkudziesięciu tysięcy złotych
– W przypadku poziomu podwyższonego beneficjenci mogą liczyć na wsparcie pokrywające większość kosztów inwestycji
– Osoby kwalifikujące się do najwyższego poziomu mogą otrzymać nawet 100% dofinansowania na przeprowadzenie kompleksowej termomodernizacji [1][4]

Aby przeciwdziałać nadużyciom i zapewnić racjonalne wydatkowanie środków publicznych, wprowadzono limity dotacji na poszczególne elementy inwestycji [1][4]. Dzięki temu program ma być bardziej transparentny, a jego beneficjenci będą mieli jasność co do maksymalnej wysokości wsparcia, na jakie mogą liczyć przy realizacji konkretnych działań modernizacyjnych.

Rola gmin i organizacji pozarządowych w programie

Jedną z najważniejszych zmian w nowej odsłonie programu Czyste Powietrze będzie zwiększenie roli gmin i organizacji pozarządowych. Od marca 2025 roku będą one pełnić funkcję operatorów programu, co oznacza, że:

– Będą pierwszym punktem kontaktu dla potencjalnych beneficjentów
– Pomogą w kompleksowym przygotowaniu wniosku o dofinansowanie
– Zapewnią wsparcie merytoryczne na etapie planowania inwestycji
– Będą nadzorować prawidłową realizację prac
– Pomogą w rozliczeniu uzyskanej dotacji [1][4]

Taka decentralizacja ma na celu przybliżenie programu do jego beneficjentów oraz usprawnienie całego procesu aplikacyjnego. Gminy, jako jednostki najlepiej znające lokalne uwarunkowania i potrzeby mieszkańców, będą mogły skuteczniej docierać do potencjalnych beneficjentów, a także lepiej monitorować efekty realizowanych inwestycji.

Efekty programu i jego znaczenie dla jakości powietrza w Polsce

Program Czyste Powietrze odgrywa kluczową rolę w walce z zanieczyszczeniem powietrza w Polsce. Dotychczasowe edycje programu przyniosły już wymierne efekty w postaci wymiany tysięcy przestarzałych źródeł ciepła oraz przeprowadzenia kompleksowych termomodernizacji budynków jednorodzinnych.

O skali zainteresowania programem świadczy liczba złożonych wniosków – tylko w ubiegłym roku było ich ponad 270 tysięcy, co stanowi ponad 25% wszystkich aplikacji od momentu uruchomienia programu w 2018 roku [1]. Nowa odsłona programu, z wyższymi kwotami dofinansowania i usprawnioną procedurą aplikacyjną, ma szansę jeszcze bardziej przyspieszyć proces transformacji energetycznej polskich domów jednorodzinnych.

Eksperci podkreślają, że konsekwentna realizacja programu Czyste Powietrze może w znaczący sposób przyczynić się do poprawy jakości powietrza w Polsce, szczególnie w okresie grzewczym, gdy problem smogu jest najbardziej dotkliwy. Wymiana starych pieców węglowych na nowoczesne, ekologiczne źródła ciepła w połączeniu z termomodernizacją budynków to najskuteczniejsza droga do redukcji niskiej emisji.

Jak przygotować się do nowej edycji programu?

Chociaż nowa edycja programu Czyste Powietrze wystartuje dopiero 31 marca 2025 roku, warto już teraz rozpocząć przygotowania do złożenia wniosku. Osoby zainteresowane uzyskaniem dofinansowania powinny:

1. Zgromadzić dokumentację dotyczącą nieruchomości, w tym potwierdzenie prawa własności
2. Przeanalizować stan techniczny budynku i określić potrzeby w zakresie termomodernizacji
3. Zorientować się w dostępnych rozwiązaniach technicznych i ich przybliżonych kosztach
4. Przygotować dokumenty finansowe niezbędne do określenia poziomu dofinansowania
5. Nawiązać kontakt z lokalnym urzędem gminy w celu uzyskania aktualnych informacji na temat programu [2][5]

Wczesne rozpoczęcie przygotowań pozwoli na dokładne zaplanowanie zakresu inwestycji oraz uniknięcie pośpiechu przy kompletowaniu wymaganej dokumentacji. Warto również śledzić oficjalne komunikaty dotyczące programu, które będą publikowane na stronach internetowych NFOŚiGW oraz Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Podsumowanie: dlaczego warto skorzystać z programu Czyste Powietrze?

Program Czyste Powietrze w nowej odsłonie, która ruszy 31 marca 2025 roku, oferuje beneficjentom szereg korzyści:

– Możliwość uzyskania wysokiego dofinansowania, sięgającego nawet 100% kosztów inwestycji dla osób w najtrudniejszej sytuacji materialnej [1][4]
– Kompleksowe wsparcie na każdym etapie realizacji inwestycji dzięki systemowi operatorów [1][4]
– Wymierne korzyści finansowe w postaci niższych rachunków za ogrzewanie
– Zwiększenie komfortu cieplnego w budynku
– Realny wkład w poprawę jakości powietrza w Polsce [2][3]

Nowa edycja programu, z uproszczonymi procedurami i wyższymi kwotami dofinansowania, stanowi doskonałą okazję do przeprowadzenia kompleksowej modernizacji domu jednorodzinnego. Warto skorzystać z tej szansy, aby nie tylko ograniczyć koszty ogrzewania, ale również przyczynić się do ochrony środowiska naturalnego.

Źródła:

[1] https://globenergia.pl/czyste-powietrze-po-reformie-nowe-zasady-i-wyzsze-dotacje-nawet-170-tys-zl-na-termomodernizacje/
[2] https://www.vaillant.pl/klienci-indywidualni/porady-i-wiedza/poradnik/pokonaj-smog/czyste-powietrze-warunki-i-etapy-programu/
[3] https://wfosigw.pl/czyste-powietrze/
[4] https://www.gov.pl/web/nfosigw/jasne-zasady-i-stabilne-zrodlo-finansowania–nowa-odslona-programu-czyste-powietrze-juz-wkrotce
[5] https://www.gov.pl/web/gov/skorzystaj-z-programu-czyste-powietrze